پرديس عصاره ترشيز

از ديرباز استفاده از گياهان دارويي براي درمان بيماري هاي مختلف استفاده مي شد. كشور ما با وجود داشتن موقعيت جغرافيايي مختلف از گونه هاي متفاوت اين گياهان بهره مند است. شناخت اين گياهان و استفاده درست از آن ها به درمان بسياري از بيماري ها كمك مي كند و مي توان بدون داشتن هيچ گونه عوارض، لذت سلامتي مجدد را تجربه كرد. محصولات طبيعي برگرفته از گياهان دارويي، از جمله منابع مهمي در توليد مواد آرايشي، عطرسازي، طعم دهنده ها، رنگ ها و مهمتر داروها هستند.

عصاره گيري گياهان در واقع خارج نمودن ماده موثر گياه به طريق جدا كردن بر پايه مكانيزم حلال مي باشد كه اين حلال ها مي توانند آبي، الكلي، هيدروالكلي باشند.

اين استخراج به دو دسته جداسازي مايع از جامد و مايع از مايع مرسوم است. دستگاهي كه عموما براي اين عمليات معرفي مي شود دستگاه سوكسله است. در اين دستگاه ماده جامد و هر كدام از حلال ها در مجاورت هم قرار دارند.

طرز تهيه عصاره هاي گياهي ، به دو روش يعني با وجود حرارت و يا بدون حرارت صورت مي گيرد. اين روش ها مناسب با گياه تعيين مي شوند و اگر ماده موجود در گياه مورد نظر به حرارت حساس باشند بايد از روش دوم استفاده شود. در اين روش ها عصاره گيري با استفاده از وسيله اي به نام سوكسله با وجود حرارت است و عصاره گيري با پركوله بدون وجود حرارت كه با دستگاهي به نام پركوله انجام مي شود.

عصاره گيري بدون حرارت با ميزان حلال مصرفي بيشتر و با صرف زمان طولاني تر انجام مي شود كه هزينه بالاتري دارد. در صورتي كه عصاره گيري با حرارت سريع و ارزان تر است. البته عصاره گيري بدون وجود حرارت باعث سالم ماندن اجسام در عصاره گيري مي شود و اثر عصاره، مشابه گياه خواهد بود. گرچه بعد از انجام عمليات استخراج مواد حلالي كه در آن به كار رفته است با وكو تقطير و يا تقطير در خلا جدا مي شود.

اگر عصاره هاي تهيه شده با حلال هايي مانند آب و يا اتانول استخراج شوند خارج كردن آن حلال از عصاره ضروري نيست و مي توان در داروهاي خوراكي از آن استفاده كرد. اما اگر حلال هاي ديگر وجود داشته باشند بايد آن را خارج نمود.

امروزه بيشتر داروهاي گياهي با آب و اتانول خارج مي شوند. يعني اكثر عصاره هاي مصرفي تحت داروهاي خوراكي و غيرخوراكي هيدروالكلي هستند كه با اندازه گيري غلظت و يا تهيه عصاره خشك آن ها استفاده مي شوند.

1. خيساندن
2. عصاره هاي آبي
3. عصاره گيري با حرارت با دستگاه سوكسله
4. عصاره گيري بدون حرارت با دستگاه پركوله

مهم بودن موضوع عصاره گيري به خاطر فوايد بي شمار آن باعث شد بررسي هايي در مورد روش هاي استخراج مناسب تري انجام شود تا استخراج هاي سنتي كه وقت گير و اتلاف انرژي داشتند بهبود يابند. در اين مسير روش هاي نوين عصاره گيري معرفي شد از جمله: استخراج به كمك فراصوت يا UAE ، روش استخراج به كمك مايكروويو يا MAE استخراج با سيال فوق بحراني يا SFE .

فراصوت به مجموعه امواج مكانيكي گفته مي شود كه براي پخش شدن به محيطي الاستيك و صداهايي با فركانس موجي متفاوت نياز دارند. فراصوت فركانسي بالاتر از شنوايي انسان و اما پايين تر از حد فركانس هاي مايكروويو است. فركانس شنوايي انسان بين 16 تا 20 كيلو هرتز است در صورتي كه فركانس مايكروويو بين 20 كيلوهرتز تا 10 مگاهرتز برآورد مي شود.

اين روش شامل امواج الكترومغناطيسي با فركانس بسيار بالا بين فركانس راديويي و ناحيه مادون قرمز است. اين امواج كاربردهاي مختلفي در صنايع از جمله پختن غذا، پردازش مواد، اصلاح خاك و ساخت مواد عالي دارند.

اين مواد در فشار و دماي بالاتر از حد بحراني خود قرار مي گيرند. اين كار باعث مي شود خصوصيت آن در بازه زيادي متغير شود. قدرت حلال بودن آن در مواد غير قطبي و يا قطبي بودن كم، زياد است به گونه اي كه با افزايش جرم مولكولي، مقدار آن كاهش مي يابد.

نحوه اسانس گيري گياهان دارويي

اسانس همان رايحه يا عطر است. اين مواد سبك موجود در اجسام در حرارت عادي تبخير مي شوند و بوي مطبوعي از خود ساطع مي كنند كه عطر گياهان به همين دليل است. اكثر اسانس ها در مواد غذايي و آرايشي – بهداشتي به عنوان معطر كننده ها مورد استفاده قرار مي گيرند. اما مي توان گفت تا به امروز بيش از 25 اثر مهم فيزيولوژيك فارماكولوژيك از آن ثبت شده است. مهمترين اين اثرات شامل: ضد نفخ، ضد درد، ضد ميكروب، ضد قارچ، ضد ويروس و … مي باشد.

روش هاي اسانس گيري گياهان دارويي حداقل ده نوع هستند كه برخي آزمايشگاهي و برخي صنعتي اند. ساده ترين روشي كه براي اسانس مورد توجه قرار گرفته است روش تقطير مي باشد و از سه روش زير استفاده مي شود.

1. اسانس گيري با تقطير با آب گياهان دارويي
2. اسانس گيري با تقطير با بخار آب گياهان دارويي
3. اسانس گيري تقطير با بخار مستقيم گياهان دارويي

استخراج گام اول تحقيقات گياهان دارويي را به خود اختصاص مي دهد. آماده كردن عصاره گياه ها نقطه عطفي است براي جدا سازي اجزاي شيميايي موجود در گياهان. به اين منظور روش هاي مختلف جهت طرز تهيه عصاره هاي گياهي براي دستيابي به تركيبات با ارزش مورد بررسي قرار مي گيرد. روش هاي سنتي زمانبر بوده و لازم به مقادير زيادي حلال دارند. در نتيجه روش هاي جديد استخراج ضروري تلقي مي شود تا مدت استخراج كوتاهتر شده و مواد مصرفي حلال آلي كاهش يابد و آلودگي كمتر باشد. اين روش هاي جديد از جمله استخراج به كمك فراصوت، استخراج با كمك ريزموج و استخراج با حلال فشرده، به عنوان روش هاي استخراج سريع و موثر از گياهان دارويي هستند كه در اين بخش به اختصار به توضيح آن پرداخته ايم. فروش انواع عصاره هاي گياهي در سايت پرديس عصاره موجود است.